Natalizumab SC vs IV w leczeniu RRMS – analiza farmakoekonomiczna

Dlaczego warto ocenić profil farmakoekonomiczny natalizumabu SC?

W badaniu przeprowadzono analizę minimalizacji kosztów (CMA) oraz analizę wpływu na budżet (BIA) w celu oceny profilu farmakoekonomicznego podskórnej (SC) formy natalizumabu w porównaniu z dożylną (IV) w leczeniu pacjentów z rzutowo-remisyjnym stwardnieniem rozsianym (RRMS) we Włoszech.

Analiza minimalizacji kosztów została przeprowadzona przy użyciu modelu Markowa, obejmującego trzy stany zdrowotne: stan leczenia, stan bez leczenia oraz stan pochłaniający (śmierć). Model został opracowany na podstawie danych z badania REFINE i jego analizy post-hoc, które wykazały, że formulacja SC natalizumabu w dawce 300 mg co 4 tygodnie jest nie gorsza od formulacji IV pod względem skuteczności, farmakokinetyki/farmakodynamiki i bezpieczeństwa. Analizę przeprowadzono z perspektywy ośrodków leczenia stwardnienia rozsianego (MS), pacjenta oraz społeczeństwa, przyjmując dożywotni horyzont czasowy (60 lat).

Populację badaną stanowili dorośli pacjenci z RRMS leczeni natalizumabem, o charakterystyce wyjściowej odpowiadającej populacji badania REFINE (średni wiek 38 lat, 69% kobiet). Dane dotyczące wskaźnika przerywania leczenia, który przyjęto jako równy dla natalizumabu IV i SC, pochodziły z badania Tysabri Observational Program (TOP). Wskaźnik ten wynosił 6,52% rocznie. Badanie obejmowało porównanie kosztów i czasu związanego z podawaniem leku, monitorowaniem oraz zarządzaniem zdarzeniami niepożądanymi.

Dane dotyczące średniego czasu poświęconego na podawanie leku (IV i SC) pochodziły z obserwacyjnego, wieloośrodkowego, przekrojowego badania EASIER i obejmowały: czas pobytu pacjenta w ośrodku MS, aktywny czas pracy personelu medycznego (HCP), czas zajmowania fotela infuzyjnego, utracone godziny pracy przez pacjenta, czas na niepłatne czynności pacjenta oraz czas spędzony przez opiekuna towarzyszącego pacjentowi w ośrodku MS.

Jakie są ekonomiczne i czasowe korzyści formulacji SC?

Z perspektywy ośrodków MS uwzględniono bezpośrednie koszty opieki zdrowotnej, mając na celu uchwycenie wpływu wprowadzenia natalizumabu SC pod względem kosztów nabycia i podania leku, kosztów monitorowania oraz kosztów zarządzania zdarzeniami niepożądanymi. Z perspektywy społeczeństwa, oprócz bezpośrednich kosztów opieki zdrowotnej, uwzględniono również bezpośrednie koszty niezdrowotne i koszty pośrednie.

Wyniki analizy minimalizacji kosztów wykazały, że formulacja SC natalizumabu jest dominująca (słaba dominacja ze względu na nie gorszą skuteczność i niższe koszty) w porównaniu z formulacją IV z każdej analizowanej perspektywy. Z perspektywy ośrodka MS, stosowanie formulacji SC prowadzi do oszczędności wynoszących 2824 € na pacjenta w ciągu średniego czasu trwania terapii. Z perspektywy pacjenta oszczędności wyniosły 1137 €, a z perspektywy społeczeństwa 9170 € na pacjenta.

Analiza wykazała również znaczące oszczędności czasowe związane ze stosowaniem formulacji SC. Z perspektywy ośrodka MS, dla każdego pacjenta w ciągu średniego czasu trwania terapii oszczędność wyniosła 166 godzin pobytu pacjenta w ośrodku, 13 godzin aktywnego czasu pracy neurologa, 24 godziny aktywnego czasu pracy pielęgniarki oraz 168 godzin czasu zajmowania fotela infuzyjnego. Z perspektywy społecznej dodatkowo zaoszczędzono 245 godzin utraconego czasu pracy przez pacjentów, 131 godzin czasu utraconego przez pacjentów na niepłatne aktywności oraz 151 godzin czasu opiekunów.

Czy budżet na leczenie ulega znaczącej zmianie?

Analiza wpływu na budżet przeprowadzona została z wykorzystaniem modelu statycznego w 3-letnim horyzoncie czasowym. Porównano scenariusz bazowy (bez dostępności natalizumabu SC) ze scenariuszem alternatywnym (z wprowadzeniem natalizumabu SC). Założono, że odpowiednio 35%, 50% i 55% pacjentów leczonych natalizumabem IV mogłoby otrzymywać natalizumab SC w pierwszym, drugim i trzecim roku po refundacji.

Wyniki analizy wpływu na budżet pokazały, że stopniowe wprowadzanie natalizumabu SC prowadzi do oszczędności z perspektywy ośrodków MS szacowanych na 790 939 €, 1 129 913 € i 1 242 904 € odpowiednio w pierwszym, drugim i trzecim roku. Całkowite oszczędności w okresie trzech lat wyniosły około 3,2 miliona euro. Z perspektywy społeczeństwa, oszczędności szacowano na około 10,3 miliona euro w ciągu pierwszych 3 lat po refundacji.

BIM oszacował, że z perspektywy ośrodków MS, leczenie 4598 pacjentów natalizumabem SC w ciągu pierwszych 3 lat po refundacji prowadzi do ogólnych oszczędności wynoszących 186 207 godzin pobytu pacjentów w ośrodkach MS, 14 034 godzin aktywnego czasu pracy neurologów, 28 046 godzin aktywnego czasu pracy pielęgniarek oraz 188 355 godzin czasu zajmowania fotela infuzyjnego.

Z perspektywy społecznej, BIM oszacował, że leczenie 4598 pacjentów natalizumabem SC w ciągu pierwszych 3 lat po refundacji prowadzi do ogólnych oszczędności wynoszących 186 207 godzin pobytu pacjentów w ośrodkach MS, 14 034 godzin aktywnego czasu pracy neurologów, 28 046 godzin aktywnego czasu pracy pielęgniarek, 188 355 godzin czasu zajmowania fotela infuzyjnego, 278 197 godzin utraconego czasu pracy przez pacjentów, 145 982 godzin utraconego przez pacjentów na niepłatne aktywności oraz 175 650 godzin spędzonych przez nieformalnych opiekunów (krewnych/przyjaciół) na towarzyszenie/pomoc pacjentowi podczas podawania leku.

Jak stabilne są wyniki analiz?

Analizy wrażliwości, zarówno jednoczynnikowe deterministyczne, jak i probabilistyczne, potwierdziły stabilność modelu i solidność wyników. Najważniejszymi parametrami, które mogły wpływać na wynik, były koszty administracji i w mniejszym stopniu koszty zarządzania zdarzeniami niepożądanymi. Jednak zmiana tych parametrów nie wpłynęła na zmianę trendu modelu, a wynik konsekwentnie pozostawał korzystny dla natalizumabu SC.

W analizie probabilistycznej, skupisko szacunków różnicy kosztów między dwiema strategiami było wysoce skondensowane, co sugeruje solidność wyników. Znajdowało się ono głównie poniżej linii równoważności kosztów, tj. w obszarze oznaczającym oszczędności przy przyjęciu natalizumabu SC. Delta przeciwnego znaku została oszacowana tylko w 0,1% symulacji.

Czy efektywność organizacyjna ośrodków MS ulega poprawie?

Natalizumab SC zmniejsza czas pobytu pacjenta w szpitalu, aktywny czas pracy personelu medycznego oraz czas zajmowania trwałego sprzętu (fotel infuzyjny, łóżko, sala) z konsekwentną poprawą organizacji ośrodka MS, ponieważ udostępnione zasoby mogą być odpowiednio przekierowane na inne działania, promując tym samym efektywność systemu.

Krótszy pobyt pacjenta w szpitalu skutkuje zmniejszeniem liczby lub czasu trwania zwolnień z pracy, ale także redukcją średniego czasu, który nieformalny opiekun musi poświęcić pacjentowi. Ponadto zmniejsza się potrzeba “formalnej opieki” zarządzanej przez opiekunki/profesjonalnych opiekunów, którzy zastępują pacjenta i/lub nieformalnego opiekuna podczas podawania leku.

Podsumowując, natalizumab SC ma korzystny profil farmakoekonomiczny w porównaniu do formulacji IV. Podawanie natalizumabu podskórnie zamiast dożylnie pacjentom z RRMS kwalifikującym się do leczenia prowadzi do oszczędności czasu i kosztów z każdej rozważanej perspektywy – ośrodka MS, pacjenta i społeczeństwa. Formulacja SC jest dominująca w porównaniu z podaniem IV. Stopniowe stosowanie natalizumabu SC wykazuje, w trzecim roku po wprowadzeniu, znaczący wpływ na budżet zarówno z perspektywy ośrodków MS (1,2 miliona euro), jak i społeczeństwa (4 miliony euro).

Podsumowanie

Przeprowadzona analiza farmakoekonomiczna natalizumabu w formie podskórnej (SC) w porównaniu z dożylną (IV) w leczeniu rzutowo-remisyjnego stwardnienia rozsianego (RRMS) wykazała znaczące korzyści ekonomiczne i czasowe. Z perspektywy ośrodków MS, stosowanie formulacji SC prowadzi do oszczędności wynoszących 2824 € na pacjenta w czasie trwania terapii, z perspektywy pacjenta 1137 €, a z perspektywy społeczeństwa 9170 €. Zaobserwowano również istotne oszczędności czasowe, w tym 166 godzin pobytu pacjenta w ośrodku, 13 godzin pracy neurologa i 24 godziny pracy pielęgniarki na pacjenta. Analiza wpływu na budżet w perspektywie trzech lat wykazała oszczędności około 3,2 miliona euro dla ośrodków MS i 10,3 miliona euro z perspektywy społecznej. Przeprowadzone analizy wrażliwości potwierdziły stabilność modelu i wiarygodność wyników, wskazując na korzystny profil farmakoekonomiczny natalizumabu SC.